Σ.Ε.Σ.Σ.Ε. 27η/15-10-2024 «Ψηφιακό τέλος συναλλαγής (ν.5135/2024-ΦΕΚ Α΄147/16-09-2024)»

Σ.Ε.Σ.Σ.Ε. 27η/15-10-2024

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 27η

Αθήνα, 15 Οκτωβρίου 2024

Αριθμ. Πρωτ. 527

Προς

τους συμβολαιογράφους

της Χώρας

Ταχ.Δ/νση : Γ. Γενναδίου 4 - Τ.Κ.106 78, Αθήνα

Τηλέφωνα : 210-3307450,60,70,80,90

E-mail notaries@notariat.gr

Ιστότοπος www.enotariat.gr

ΘΕΜΑ: Ψηφιακό τέλος συναλλαγής (ν. 5135/2024-ΦΕΚ Α΄147/16-09-2024)

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

ο ν. 5135/2024 «Ψηφιακό τέλος συναλλαγής και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α΄ 147/16-09-2024) έχει σκοπό την αντικατάσταση του τέλους χαρτοσήμου με φόρο επί των συναλλαγών, όπως ορίζεται στο άρθρο 1 αυτού.

Επιβάλλεται σε πράξεις, συμβάσεις και συναλλαγές που καταρτίζονται ή διενεργούνται από την 1^η Δεκεμβρίου 2024, όπως στο άρθρο 32 του ν.5135/2024 και αναφέρεται λεπτομερέστερα κατωτέρω.

Με τις διατάξεις του νόμου αυτού

α) καθιερώνεται το Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής, ως ενιαίος φόρος επί των συναλλαγών εκείνων που απαριθμούνται περιοριστικά στο νόμο, ο οποίος δηλώνεται και αποδίδεται ψηφιακά,

β) προσδιορίζονται οι συμβάσεις και συναλλαγές, επί των οποίων επιβάλλεται το Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής, οι συντελεστές αυτού ανά κατηγορία υποκείμενων συναλλαγών, το πρόσωπο που είναι υποκείμενο του φόρου, o υπόχρεος για την απόδοσή του και το πρόσωπο που βαρύνεται οικονομικά με τον φόρο, οι απαλλαγές και οι εξαιρέσεις από τον φόρο, ο χρόνος γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης, καθώς και η διαδικασία δήλωσης και απόδοσης του φόρου,

γ) καταργείται το από 28.7.1931 π.δ. «Περί κώδικος των νόμων περί τελών χαρτοσήμου» (Α΄ 239), καθώς και όλες οι ειδικότερες διατάξεις που προβλέπουν την επιβολή τέλους χαρτοσήμου σε διάφορες συναλλαγές, και καταργείται στο εξής το τέλος χαρτοσήμου, και

δ) εισάγονται τροποποιήσεις του Κώδικα Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ν. 2859/2000, Α΄ 248), του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ν. 4223/2013, Α΄ 287), του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν. 4172/2013, Α΄ 167) και του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν. 5104/2024, Α΄ 58) και ρυθμίζονται λοιπά θέματα διαδικαστικού ή διοικητικού χαρακτήρα.

Σύμφωνα με το άρθρο 3 του ν.5135/2024 το Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής επιβάλλεται στις περιοριστικά απαριθμούμενες συναλλαγές των άρθρων 7 έως 21, όπου αναφέρονται οι συναλλαγές μεταξύ ιδιωτών, φυσικών και νομικών προσώπων υπαγομένων σε αναλογικό ψηφιακό τέλος συναλλαγής, στις συναλλαγές των άρθρων 22 έως 29, όπου αναφέρονται οι συναλλαγές με το Δημόσιο ή τους Φορείς της Γενικής Κυβέρνησης και στις περιπτώσεις του άρθρου 30, όπου αναφέρονται οι περιπτώσεις επιβολής πάγιου Ψηφιακού Τέλους Συναλλαγής.

Δεν επιβάλλεται το Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής σε συμβάσεις και εφαρμογές που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής:

α) του Κώδικα Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ν. 2859/2000, Α΄ 248),

β) του Κώδικα Διατάξεων Φορολογίας Κληρονομιών, Δωρεών, Γονικών Παροχών και Κερδών από Τυχερά Παίγνια (ν. 2961/2001, Α΄ 261),

γ) του α.ν. 1521/1950 (Α΄ 245), περί φορολογίας μεταβίβασης ακινήτων,

δ) του Μέρους Δεύτερου, περί επιβολής ειδικού φόρου τραπεζικών εργασιών, και του Μέρους Τρίτου, περί επιβολής φόρου στη συγκέντρωση κεφαλαίου, του ν. 1676/1986 (Α΄ 204), και

ε) του άρθρου 27 του ν. 2873/2000 (Α΄ 285), περί τέλους μεταβίβασης αυτοκινήτου οχήματος.

Στο άρθρο 4 του νόμου ορίζονται ο υποκείμενος στο Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής και ο υπόχρεος για τη δήλωση και την απόδοση του Ψηφιακού Τέλους Συναλλαγής.

Στην παράγραφο 1 του άρθρου 4 αναφέρεται το υποκείμενο στο Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής ως εξής:

α) επί συναλλαγών των άρθρων 7 έως 21 ο λήπτης της χρηματικής παροχής ή ο ωφελούμενος από αυτές ή, σε περίπτωση που ένας εκ των συμβαλλομένων είναι το Δημόσιο ή φορέας γενικής κυβέρνησης, ο έτερος συμβαλλόμενος,

β) επί συναλλαγών των άρθρων 22 έως 29 ο συναλλασσόμενος με το Δημόσιο ή τον φορέα γενικής κυβέρνησης, και

γ) επί των πράξεων του άρθρου 30 ο αιτούμενος τη διοικητική άδεια ή την έκδοση άλλου διοικητικού εγγράφου.

Στην παράγραφο 2 του άρθρου 4 αναφέρονται τα πρόσωπα που εξαιρούνται του σχετικού Τέλους.

Η παράγραφος 4 του άρθρου 4 συγκεντρώνει ιδιαίτερο συμβολαιογραφικό ενδιαφέρον καθώς σύμφωνα με αυτήν υπόχρεος για την δήλωση και την απόδοση του Ψηφιακού Τέλους Συναλλαγής ορίζεται:

α) Ο υποκείμενος στο Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής σύμφωνα με την παρ. 1, εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά στον παρόντα νόμο.

β) Ανεξαρτήτως της νομικής μορφής των συναλλασσόμενων, αν ένας από αυτούς είναι φορολογικός κάτοικος αλλοδαπής χωρίς μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα, υπόχρεος για την απόδοση του Ψηφιακού Τέλους Συναλλαγής είναι ο έτερος συναλλασσόμενος.

γ) Αν ένας από τους συναλλασσόμενους είναι νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα και ο έτερος είναι φυσικό πρόσωπο, υπόχρεος για την απόδοση του Ψηφιακού Τέλους Συναλλαγής είναι το νομικό πρόσωπο ή η νομική οντότητα.

Ο χρόνος και ο τρόπος της υποβολής της δήλωσης προσδιορίζονται στο άρθρο 5 του νέου νόμου, ενώ στην εξουσιοδοτική διάταξη του άρθρου 31 του ιδίου νόμου, ορίζεται ότι με απόφαση του Διοικητή ΑΑΔΕ καθορίζεται η ειδικότερη διαδικασία και ο τρόπος δήλωσης, απόδοσης και επιστροφής του Ψηφιακού Τέλους Συναλλαγής. Σχετικώς έχει εκδοθεί η υπ’ αριθμ. Α.1149/03-10-2024 απόφαση Διοικητή ΑΑΔΕ (ΦΕΚ Β΄5578/07-10-2024).

Από την επισκόπηση των διατάξεων του νέου νόμου, ο συμβολαιογράφος καθίσταται υπόχρεος για τη δήλωση και την απόδοση στη Φορολογική Διοίκηση του Ψηφιακού Τέλους Συναλλαγής, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 13 και το άρθρο 28 του σχετικού νόμου.

Ειδικότερα:

Στην παράγραφο 1 του άρθρου 13 του ν. 5135/2024 ορίζεται ότι το Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής επιβάλλεται στη σύμβαση εκούσιας και μερικής διανομής κληρονομίας ή κληροδοτήματος ή κοινής περιουσίας που περιλαμβάνει κινητά πράγματα που βρίσκονται στην ημεδαπή ή στην αλλοδαπή, καθώς και ακίνητα που βρίσκονται στην αλλοδαπή, καθώς και στη διανομή με εκποίηση κοινού κινητού πράγματος διά πλειστηριασμού.

Στην παράγραφο 4 του άρθρου 13 του ιδίου νόμου ορίζεται ο χρόνος κατάρτισης της σύμβασης διανομής ή της έγγραφης πιστοποίησης της πώλησης με άλλον τρόπο ως ο χρόνος γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης, ενώ σε περίπτωση εκποίησης των διανεμόμενων πραγμάτων διά πλειστηριασμού ως χρόνος γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης ορίζεται ο χρόνος έκδοσης της περίληψης της κατακυρωτικής έκθεσης.

Στην παράγραφο 5 του άρθρου 13 του ιδίου νόμου, ορίζεται ότι με το εν λόγω τέλος βαρύνονται τα συναλλασσόμενα μέρη με βάση τη μεταξύ τους συμφωνία και το τέλος αυτό προκαταβάλλεται από αυτά στον συμβολαιογράφο, ο οποίος καθίσταται υπόχρεος για τη δήλωση και απόδοση αυτού στη Φορολογική Διοίκηση μέχρι την τελευταία ημέρα του επόμενου μήνα από αυτόν κατά τον οποίο συντάχθηκε η σχετική πράξη. Ειδικά στην περίπτωση διανομής με εκποίηση κοινού πράγματος διά πλειστηριασμού, το ποσό που αντιστοιχεί στο Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής παρακρατείται από το πλειστηρίασμα και αποδίδεται από τον συμβολαιογράφο στη Φορολογική Διοίκηση. Αν η διανομή αφορά κινητά πράγματα και έγινε με εκούσια εκποίηση, υποκείμενος στον φόρο και υπόχρεος για την απόδοσή του είναι ο λήπτης του κάθε πράγματος.

Επίσης, στην παράγραφο 1 του άρθρου 28 του ν. 5135/2024, το οποίο φέρει τίτλο «συναλλαγές που διενεργούνται στα κτηματολογικά γραφεία», ορίζεται η επιβολή Ψηφιακού Τέλους με συντελεστή 1,20% κατά τη μεταγραφή της σύμβασης μίσθωσης ακινήτου διάρκειας άνω των εννέα (9) ετών στο βιβλίο μεταγραφών του αρμόδιου υποθηκοφυλακείου ή κτηματολογικού γραφείου της περιφέρειας όπου βρίσκεται το ακίνητο υπολογιζόμενο επί του συνολικού ποσού των συμβατικών μισθωμάτων ενώ υπόχρεος προς απόδοση είναι ο συμβολαιογράφος που συντάσσει την οικεία πράξη, ο οποίος εισπράττει από τους συμβαλλομένους και αποδίδει το Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής στη Φορολογική Διοίκηση. Το οφειλόμενο τέλος Συναλλαγής αποδίδεται εφάπαξ σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 1 του άρθρου 5.

Μνεία πρέπει να γίνει για την περίπτωση της αναφερόμενης στην παράγραφο 2 του άρθρου 28 του σχετικού νόμου συναλλαγής που διενεργείται σε κτηματολογικά γραφεία, «πράξης εγγραφής υποθήκης ή τροπής προσημείωσης σε υποθήκη ακινήτου βάσει νόμου ή δικαστικής απόφασης». Στην πράξη εγγραφής υποθήκης ή τροπής προσημείωσης σε υποθήκη ακινήτου βάσει νόμου ή δικαστικής απόφασης επιβάλλεται Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής με συντελεστή 3,60% επί του ποσού για το οποίο εγγράφεται η υποθήκη και η απόδοση πραγματοποιείται ΠΡΙΝ από την πράξη εγγραφής. Υπόκειται και είναι υπόχρεος για το τέλος αυτό το πρόσωπο που αιτείται την πράξη εγγραφής υποθήκης ή τροπής προσημείωσης σε υποθήκη. Ωστόσο, σημειώνεται ότι αν δεν έχει χωρήσει η απόδοση του σχετικού τέλους, δεν θα είναι δυνατή η εγγραφή/καταχώριση της πράξεως στο αρμόδιο υποθηκοφυλακείο/κτηματολογικό γραφείο.

Επισημαίνεται ότι σύμφωνα με το τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 3 του άρθρου 6 του ιδίου νόμου, ορίζεται ότι, ειδικά στην πράξη εγγραφής υποθήκης ή τροπής προσημείωσης σε υποθήκη ακινήτου βάσει νόμου ή δικαστικής απόφασης το Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής οφείλεται σε κάθε περίπτωση.

Συμβολαιογραφικό ενδιαφέρον παρουσιάζει και η διάταξη του άρθρου 29 του ν. 5135/2024, σύμφωνα με την οποία Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής επιβάλλεται επί της έκδοσης απογράφου του άρθρου 918 του ΚΠολΔ, με τους συντελεστές που στην διάταξη αυτή ορίζονται. Περαιτέρω, στην παράγραφο 3 του άρθρου 29 ρητώς ορίζεται ότι το Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής αποδίδεται στην Φορολογική Διοίκηση και το αποδεικτικό καταβολής του προσκομίζεται στην αρμόδια δικαστική αρχή ως προϋπόθεση για την έκδοση του απογράφου.

Το Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής, όπως προαναφέρθηκε, επιβάλλεται σε πράξεις, συμβάσεις και συναλλαγές που καταρτίζονται ή διενεργούνται από την 1η Δεκεμβρίου 2024 (άρθρο 32 του ν. 5135/2024). Συναλλαγές που καταρτίζονται μέχρι την 30ή Νοεμβρίου 2024 επιβαρύνονται με τέλος χαρτοσήμου και η βεβαίωση μπορεί να γίνει και μετά την 1η Δεκεμβρίου 2024, με την επιφύλαξη των διατάξεων περί παραγραφής.

Όπου η επιβολή ή η καταβολή Ψηφιακού Τέλους Συναλλαγής εξαρτάται από την προηγούμενη καταβολή Ψηφιακού Τέλους Συναλλαγής, η προϋπόθεση της καταβολής καλύπτεται, αν έχει καταβληθεί για την αντίστοιχη συναλλαγή τέλος χαρτοσήμου.

Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής επιβάλλεται επίσης:

α) σε ανανεώσεις αρχικών συμβάσεων που έχουν συναφθεί πριν από την έναρξη ισχύος του παρόντος, εφόσον συντρέχει περίπτωση αύξησης της χρηματικής παροχής που αποτέλεσε αντικείμενο της αρχικής σύμβασης και αυτή είχε υπαχθεί στο οικείο τέλος χαρτοσήμου,

β) σε ανανεώσεις αρχικών συμβάσεων, για τις οποίες οφείλεται το τέλος του π.δ. της 28ης Ιουλίου 1931, περί τελών χαρτοσήμου (Α΄ 239), με καταληκτική ημερομηνία δήλωσης απόδοσης μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος,

γ) σε παρεπόμενες συμβάσεις, για τις οποίες οφείλεται το τέλος του π.δ. της 28ης Ιουλίου 1931, περί τελών χαρτοσήμου, καθώς και σε παρεπόμενες αρχικών συμβάσεων, οι οποίες απαλλάσσονταν από το τέλος του π.δ. της 28ης Ιουλίου 1931, με καταληκτική ημερομηνία δήλωσης και απόδοσης μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος,

δ) αποδεικτικά που εκδίδονται από δικαστικές αρχές σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 29, εφόσον δεν έχουν υπαχθεί σε τέλος χαρτοσήμου, ε) σε συμβάσεις που συνάπτονται στην αλλοδαπή μετά τη δημοσίευση του παρόντος, αντιστοιχούν σε συμβάσεις ή συναλλαγές που προβλέπονται στον παρόντα νόμο και εκτελούνται υλικά μετά την έναρξη ισχύος του.

Επίσης, στην παράγραφο 5 του άρθρου 32 του οικείου νόμου επισημαίνεται ότι απαλλακτικές ρυθμίσεις επιβολής τελών χαρτοσήμου, διατηρούνται σε ισχύ και νοούνται εφεξής ως απαλλαγές από το Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής, ακόμα και εάν δεν προβλέπονται στον παρόντα νόμο.

Ενδεικτικώς εν προκειμένω υπενθυμίζουμε την απαλλαγή από το τέλος χαρτοσήμου που θεσπίζεται με την διάταξη της παραγράφου 2 του άρθρου 28 του ν. 4531/2018 όσον αφορά την πράξη με την οποία βεβαιώνεται η λύση του γάμου και επικυρώνονται οι έγγραφες συμφωνίες των συζύγων, για τις οποίες οφείλονται πάγια δικαιώματα και ΔΕΝ καταβάλλεται τέλος χαρτοσήμου για αυτές. Η διάταξη αυτή, ισχύουσα έως σήμερα, νοείται εφεξής ως απαλλακτική για το Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής.

Σύμφωνα με το άρθρο 33 από την 1^η Ιανουαρίου 2025 καταργούνται: α) το π.δ. της 28ης Ιουλίου 1931 «περί Κώδικος των νόμων περί Τελών Χαρτοσήμου» (Α΄ 239), όλες οι ειδικότερες διατάξεις που προβλέπουν την επιβολή τέλους χαρτοσήμου σε διάφορες συναλλαγές, καθώς και κάθε κανονιστική πράξη που έχει εκδοθεί κατ’ εξουσιοδότηση αυτών και ρυθμίζει θέματα φορολογίας τέλους χαρτοσήμου, και β) η περ. Γ΄ της παρ. 1 του άρθρου 11 του ν. 4169/1961 (Α΄ 81), περίκοινωνικής εισφοράς.

Προς πληρέστερη ενημέρωσή σας αποστέλλονται:

1-) το ΦΕΚ 147Α’/16-09-2024, στο οποίο δημοσιεύθηκε ο ν.5135/2024 «Ψηφιακό τέλος και άλλες διατάξεις» και

2-) το ΦΕΚ 5578 Β’/07.10.2024, στο οποίο δημοσιεύθηκε η υπ’ αριθμ. Α.1149/03.10.2024 απόφαση του Διοικητή ΑΑΔΕ «Καθορισμός του τύπου και του περιεχομένου της δήλωσης του Ψηφιακού Τέλους Συναλλαγής, της διαδικασίας, του τρόπου υποβολής και απόδοσης της δήλωσης, καθώς και του τρόπου επιστροφής του Ψηφιακού Τέλους Συναλλαγής».

Με τιμή

Η Πρόεδρος

Λένα Κοντογεώργου